Gıda fiyatları el yakıyor!

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, fiyatlarını Ankara’daki pazar ve marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 76 gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının Eylül 2021 sonuçları açıklandı. 

Araştırmayla, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan, sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun ortaya konulması amaçlanıyor. 

AYLIK FİYAT ARTIŞI

Temel gıda fiyatlarında bu yıl ocak ayında yüzde 3,6, şubatta da yüzde 2,8, martta yüzde 2,5, nisanda da yüzde 2,3, mayısta yüzde 1,8 ve haziranda yüzde 1,1, temmuzda yüzde 4,2, ağustosta ise yüzde 3,5 oranında artış yaşanmıştı. Gıda fiyatlarında eylülde yüzde 2,1 oranıyla devam eden zam sağanağı; açlık ve yoksulluk sınırının altında bir gelir ve dolayısıyla harcamayla yaşamak zorunda olan vatandaş sayısını artırmaya devam ediyor. Dar ve sabit gelirlilerin satın alma gücü zamlar karşısında aydan aya mum gibi eriyor.

Eylülde gıda fiyatlarındaki artışta ekmek fiyatları belirleyici oldu. Ekmek, un, bulgur fiyatları eylülde bir önceki aya göre yüzde 9,2 oranında artış kaydetti. Et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 1 oranında azalış yaşanan eylülde süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları ise yüzde 1,9 oranında azaldı. Yağ fiyatlarında geçen yılın son aylarından başlayan artış trendi zeytinyağı fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle eylülde yerini düşüşe bıraktı. 

Meyve fiyatlarının yüzde 4,7 oranında arttığı eylülde sebze fiyatlarında ise bir önceki aya göre yüzde 4,8 oranında yükseliş yaşandı.

Bakliyat fiyatlarının, mercimek fiyatlarındaki artışın etkisiyle yüzde 5,4 oranında arttığı eylül ayında, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatları ise değişmedi.

Böylece, vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 76 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için eylülde ağustos ayına göre yüzde 2,1 oranında daha fazla para ödedi.

DOKUZ AYLIK DEĞİŞİM

Gıda fiyatlarında ocak-eylül döneminde ise yüzde 26,6 oranında artış yaşandı. Yılın ilk dokuz aylık döneminde ekmek, bulgur, un makarna fiyatlarında yüzde 21,3, et ve balık fiyatlarında yüzde 25,6, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatlarında yüzde 21,5 oranında artış gözlendi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 24 oranında artış oldu. Bu dönemde meyve fiyatlarında yüzde 83,9, sebze fiyatlarında yüzde 19,6 oranında yükseliş kaydedildi. Bakliyat fiyatlarında yüzde 14,9 oranında diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise yüzde 8,6 oranında artış oldu.

YILLIK DEĞİŞİM

Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Eylül 2020’ye göre) yüzde 37,6 oranında artış gözlendi.

Bu yıl eylülde geçen yılın eylül ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 36,8, et-balık fiyatlarında 22,4, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 28,7 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 48,2 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 79,3, sebze fiyatları ise yüzde 61,7 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 32,4 diğer gıda fiyatları ise yüzde 12,7 oranında zamlandı.

YILLIK ORTALAMA 

Sepete dâhil edilen ürünlerin son 12 aylık ortalama fiyatlarının bir önceki 12 aylık dönemdeki ortalama fiyatlarıyla karşılaştırılarak hesaplanan 12 aylık ortalamalara göre de gıda fiyatlarında yüzde 32,6 oranında artış yaşandı.

Yıllık ortalamalara göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 23, et ve balık fiyatları yüzde 17,8, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 30,1, yağ fiyatları yüzde 44,7, meyve fiyatları yüzde 46,3, sebze fiyatları yüzde 69,2, bakliyat fiyatları yüzde 26,5, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 11,7 oranında artış kaydetti.