İstanbul’u Çanakkale ve Balıkesir doyuracak

TÜİK’in 2022 yılı verilerine göre İstanbul’un nüfusu 15 milyon 907 olarak kayıtlara geçti. Bu rakamla Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 18’ine ev sahipliği yapan İstanbul, gıda tüketiminin de yaklaşık 4’te 1’ini gerçekleştiriyor. Nüfusuna paralel olarak gıda ihtiyacı da katlanan İstanbul’un gıda arzında yeni bir dönüm noktasına gelindi. Tarım ve Orman Bakanlığı, İstanbul’un da tarımsal ihtiyaçlarını karşılaması planlanan iki ayrı Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nin (TDİOSB) müjdesini verdi. Böylece TÜİK verilerine göre Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 30’una ev sahipliği yapan, Türkiye Bankalar Birliği Tarım Sektör Raporu 2023 verilerine göre de bitkisel üretimin yaklaşık yüzde 26’sını gerçekleştiren Marmara Bölgesi’nin tarımsal üretimdeki payı artacak.

Balıkesir ve Çanakkale’de kurulacak iki ayrı TDİOSB’nin girdi maliyetlerini düşürerek, gıdaya daha uygun fiyatlarla ulaşımı da mümkün kılacağı öngörülüyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, TDİOSB’lerle ilgili detayları İstanbul Ticaret ile paylaştı.

DÜNYANIN EN BÜYÜĞÜ

İstanbul ve Marmara Bölgesi’nin gıda ihtiyacının bir kısmını karşılaması planlanan TDİOSB’lerden ilki, Balıkesir Gönen’de kurulacak. Jeotermal Isıtmalı Sera TDİOSB, tarıma elverişli olmayan 8 bin dekar alan üzerine kurulacak ve dünyanın en büyük Jeotermal Isıtmalı Tarıma Dayalı İhtisas (Sera) Organize Sanayi Bölgesi Projesi olacak. Proje, enerji kaynakları ile de fark oluşturacak. Tamamen yenilenebilir enerji kaynakları ile hizmet vereceği öngörülen projede; jeotermal enerji, rüzgar enerjisi, güneş ve biokütle enerjisi kullanılacak.

YILIN 11 AYINDA ÜRETİM

İstanbul’a gıda koridoru oluşturacak projenin yatırım tutarı yaklaşık 10 milyar TL olacak. TDİOSB’de, endüstriyel seralarda topraksız tarım yapılacak.

Yıllık 250 bin ton sebze üretiminin gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Bölgede yılın 11 ayında üretim yapılması öngörülüyor. Ayrıca bölgenin bu kapasitesi ile önemli bir üretim üssü olması ve üretilecek ürünlerin işlenerek katma değerli ürünlere dönüştürülmesine yönelik sanayi tesislerinin de yer alması planlanıyor. Gönen Jeotermal Isıtmalı Sera TDİOSB’de, öncelik kadınlarda olmak üzere 10 bin kişiye de istihdam sağlanması planlanıyor.

2.500 KİŞİYE İSTİHDAM

Marmara Bölgesi ve İstanbul’un ikinci gıda deposu da Çanakkale’de olacak. Aynı şekilde jeotermal kaynaklı olması planlanan Çanakkale Ayvacık Jeotermal Kaynaklı Sera TDİOSB’nin de 2 bin 423 dekar alanda kurulması planlanıyor. Bölgede yılda 65 bin ton yaş meyve sebze üretimi ile öncelik genç ve kadın çiftçilerde olmak üzere doğrudan 2 bin 500 kişiye istihdam sağlanması hedefleniyor. Her iki TDİOSB’e de tüzel kişilik kazandırıldı ve önümüzdeki günlerde işletmeye başlayacak. Bakanlık’tan yapılan açıklamaya göre İstanbul’a yakın diğer illerde de yatırım analiz çalışmaları devam ediyor.   

YATIRIMCILARIN GÖZDESİ

TDİSOB’ler, aynı zamanda yatırımcıların da yeni gözdesi konumunda. Bakanlık tarafından paylaşılan bilgiye göre, Balıkesir Gönen Jeotermal Isıtmalı Tarıma Dayalı İhtisas (Sera) Organize Sanayi Bölgesi yatırım talepleri rekor seviyeye ulaştı. Projeye bugüne kadar 626 yatırımcı, 42 bin dekarlık alan için yatırım taahhüdünde ve parsel talebinde bulundu.

EKSİ 50 DERECEDE DOMATES ÜRETİMİ

Türkiye’nin TDİOSB projeleri, toplam 32 milyon metrekarelik bir alanı kapsayacak. Projelerle mevsimsel şartlara bağlı olmadan üretim gerçekleşebilecek. Bakanlık’tan yapılan açıklamaya göre, TDİOSB sayesinde Ağrı’da eksi 50 derecede domates yetiştirmek mümkün olabilecek.

5 YILDA YÜZDE 100 ARTIŞ

Hayvansal veya bitkisel üretim yapan işletmeleri aynı bölgede bir araya getiren TDİOSB’ler, ilk olarak Amasya’da 2018 yılında kuruldu. Şu an TDİOSB’lerden 8’i faaliyete geçmiş durumda. Bunlardan 5’i besi, 1’i hayvan ürünleri, 1’i karma ve 2’si de sera üzerine faaliyet gösteriyor. TDİOSB’lerin sayısının önümüzdeki yıl 45’e, 2025 yılında 56’ya, 2026’da 69’a, 2027 yılında 83’e, 2028 yılında ise 100’e çıkması öngörülüyor.

TÜRKİYE’NİN YARISINDA

Bakanlık’tan yapılan yazılı açıklamaya göre, ağustos ayı itibarıyla Türkiye’nin 41 ilinde 60 TDİOSB projesinin iş ve işlemleri devam ediyor. Bunların 39’una Bakanlık tarafından tüzel kişilik kazandırıldı. Tüzel kişilik kazanan TDİOSB’lerin 20’si hayvansal üretim, 18’i bitkisel üretim, 1’i ise su ürünleri üretimi yapacak. Alt yapı inşaatı devam eden 2 TDİOSB’de parsel tahsisleri yapıldı, 6 TDİOSB’de alt yapı çalışmaları devam ediyor.

HANELERE ELEKTRİK VERİYOR

TDİOSB’ler tarım ve hayvancılığa katkı sağlamakla kalmıyor. Aynı zamanda tesis içinde yer alan atık geri dönüştürme tesisleri ile elektrik enerjisi üretiliyor. Amasya Besi TDİOSB, bünyesinde bulunan biogaz tesisi ile 52 bin haneye elektrik veriyor. Besi tesislerinde bulunan gübresel atık fabrikaları ile gübre atıkları da çevreye ve insan sağlığına zarar vermeden tarım arazilerinde yeniden kullanılmak üzere dönüştürülüyor.

10 KAT FAZLA VERİM ALINIYOR

Mevcut durumda Türkiye’de 9 bin 943 dönüm alanda jeotermal ısıtmalı tarım yapılıyor. Fakat ülke jeotermal kaynak potansiyeli değerlendirildiğinde bu alanın 100 bin dönüm civarlarında olacağı öngörülüyor. Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri’nin 10’u jeotermal ısıtmalı sera konulu. Yıl boyu üretim imkanı veren jeotermal ısıtmalı seralar, geleneksel seracılığa göre ürünlerden 10 kat fazla verim alınmasını sağlıyor.

Kaynak: İstanbul Ticaret Gazetesi / Sümeyra Yarış Topal